Hər hansı bir sənaye, istilik, su təchizatı və ya ventilyasiya sistemində maye, qaz və ya buxar axınının yalnız bir istiqamətdə hərəkət etməsi kritik əhəmiyyət daşıyır. Geri axının qarşısını almaq və beləliklə, avadanlıqları zədələrdən və çirklənmədən qorumaq üçün istifadə edilən əsas komponent isə Əks Klapandır (İngiliscə: Check Valve və ya Non-Return Valve).
Bu klapanlar, boru kəməri sistemlərinin ürək döyüntüsü kimidir—sakitcə işlərini görürlər, lakin sistemin bütövlüyü onlardan asılıdır.
Əks Klapan Nədir və Niyə Vacibdir?
Əks Klapan axının təzyiq qüvvəsi ilə avtomatik açılan, lakin axın istiqaməti dəyişdikdə və ya təzyiq düşdükdə dərhal bağlanan hidravlik qurğudur. Onların əsas funksiyası nasosların, kompressorların və digər bahalı avadanlıqların əks istiqamətdəki axından yaranan təzyiq şokundan qorunmasıdır.
Əks klapanların əhəmiyyəti aşağıdakılardır:
- Avadanlıq Qoruması: Geri axın nasosu boşalda bilər və ya turbin pərlərinə zərər verə bilər.
- Sistemin Bütövlüyü: Axının qarışmasının (məsələn, təmiz su ilə çirkli suyun) qarşısını alır.
- Nasosun Effektivliyi: Boru xəttini boş saxlamır, nasosun hər dəfə sıfırdan işə başlamasına mane olur.
Ən Populyar Əks Klapan Növləri və Tətbiqləri
Əks klapanlar fərqli dizaynlarda istehsal olunur və hər biri müəyyən bir sistem tələbatına cavab verir. Tesar.az-da mövcud olan Duyar markalı klapanlara nəzər salaq:
1. Yırğalanan (Maldilli) Əks Klapanlar
Bu növ klapanlar, bir menteşəyə bərkidilmiş qapaq (dil) vasitəsilə işləyir. Normal axın zamanı qapaq açılır, geri axın zamanı isə təzyiq qapağı oturacağa sıxır və axını kəsir.
- Tətbiqi: Geniş boru kəmərləri və aşağı təzyiq itkisi tələb olunan sistemlər üçün idealdır.
- Duyar Maldilli Əks Klapan (Calpara) T-0410 kimi modellər yüksək axın sürətinə dözümlüdür.
2. Yaylı Əks Klapanlar (Spring-Loaded Check Valves)
Yaylı klapanlarda diski oturacağa sıxan bir yay mövcuddur. Axın təzyiqi yayı sıxışdırıb diski qaldırır. Bu dizayn hər hansı bir istiqamətdə (hətta şaquli) quraşdırılmağa imkan verir.
- Tətbiqi: Kiçik ölçülü borular, kompressor xətləri və şaquli quraşdırmanın zəruri olduğu yerlər.
- Məhsul Refaransı: Duyar Yaylı Əks Klaphttps://tesar.az/products/siyirtme-ve-klapanlar/duyar-yayali-eks-klapan-t-0250/an T-0250 modeli sürətli bağlanma təklif edərək su zərbəsinin qarşısını almaqda effektivdir.
3. Disk Tipli Əks Klapanlar (Lift Check Valves)
Disk tipli klapanlarda, bir disk (disk klapan) axın istiqamətinə paralel hərəkət edərək açılıb-bağlanır. Onlar sürətli reaksiya verir.
- Tətbiqi: Buxar, qaz və hava xətləri üçün uyğundur, eləcə də yüksək təzyiqli kiçik boru sistemləri.
- Məhsul Refaransı: Duyar Disk Tipli Əks Klapan T-0310 bu kateqoriyaya aiddir.
4. Kürəvi və Dişli Əks Klapanlar
Dişli Əks Klapanlar (Ball Check Valves) daha çox aşağı axın sürətləri və palçıqlı mayelər üçün uyğundur, çünki kürəvi quruluş tıxanmaya daha az meyllidir.
- Məhsul Refaransı: Duyar Dişli Əks Klapan T-2210 modeli sənaye tətbiqləri üçün möhkəm həll yoludur.
5. Cüt Qapaqlı Əks Klapanlar (Dual-Plate Check Valves)
Bu klapanlar mərkəzdən açılan iki yarım-qapaqdan ibarətdir və daha kiçik quraşdırma sahəsi tələb edir.
- Tətbiqi: Böyük diametrli borularda və çəki məhdudiyyətləri olan yerlərdə.
- Məhsul Refaransı: Duyar Cüt Qapaqlı Əks Klapan T-0330 kimi modellər yığcam dizaynı ilə seçilir.
Doğru Əks Klapanı Necə Seçmək Olar?
Sisteminiz üçün ən uyğun klapanı seçmək üçün aşağıdakı amilləri nəzərə alın:
| Amil | Niyə Vacibdir? |
| Media Növü | Maye, qaz, buxar, palçıq. Bu, klapanın materialına təsir edir. |
| Axın Sürəti və Təzyiqi | Klapanın nə qədər sürətli bağlanmalı olduğunu və təzyiq itkisini müəyyənləşdirir. |
| Quraşdırma Yeri | Şaquli, yoxsa üfüqi quraşdırma (Yaylı klapanlar daha çox çeviklik verir). |
| Məhdudiyyət və Yer | Cüt qapaqlı klapanlar yer məhdudiyyətləri üçün idealdır. |
Əks klapanların düzgün seçimi həm enerji səmərəliliyi, həm də uzunmüddətli etibarlılıq üçün əsas şərtdir. Sisteminizin təhlükəsiz və fasiləsiz işləməsini təmin etmək üçün Tesar.az-da geniş çeşiddə keyfiyyətli Əks Klapanlar mövcuddur.
Sisteminiz üçün ən uyğun klapan növünü müəyyənləşdirməyə ehtiyacınız varsa, mütəxəssislərimiz sizə kömək etməyə hazırdır.