Çekvalf, sənaye və mülki boru kəmərləri sistemlərində axışqanların (maye, qaz və buxar) yalnız tək istiqamətdə axmasını təmin edən avtomatik işləyən bir klapan növüdür. Bu mexanizm, əsasən, sistemdəki axışqanın geri dönməsinin (əks axının) qarşısını almaq üçün istifadə olunur. Azərbaycan dilində o, həm də “əks klapan” və ya “yoxlama klapanı” kimi tanınır.
Çekvalf qiymətləri isə onun istehsalında istifadə olunan materialın növü, ölçüsü, diametri və tətbiq sahəsinə uyğun çeşidindən asılı olaraq dəyişir. Bəzi hallarda təhlükəsizlik ventili və ya qapanma klapanı olaraq da funksiya yerinə yetirə bilər.
Çekvalf (Əks Klapan) Nədir və Necə İşləyir?
Çekvalflər, quraşdırıldığı xətdəki axışqanın tək istiqamətdə hərəkət etməsini təmin edən, bununla da sistemin daha səmərəli və təhlükəsiz işləməsini təmin edən tək istiqamətli təhlükəsizlik klapanlarıdır.
Bu sadə quruluşlu cihazlar, geri axının qarşısını alaraq sistem üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Sistemdə yaranan əks axın nəticəsində nasoslar, digər klapanlar və sistemin digər avadanlıqları zədələnə bilər və ya işləmə qabiliyyəti pozula bilər.
Çekvalfin işləmə prinsipi tamamilə təzyiq fərqinə əsaslanır və avtomatik baş verir:
- Açılma: Klapanın giriş tərəfindəki təzyiq, çıxış tərəfindəki təzyiqdən daha yüksək olduqda, klapan avtomatik olaraq açılır və axışqanın irəli getməsinə icazə verir.
- Qapanma: Giriş tərəfindəki təzyiq çıxış tərəfindəki təzyiqdən aşağı düşdükdə və ya sistemdə əks axın yaranmaq təhlükəsi olduqda, klapan avtomatik olaraq qapanır və axışqanın geri dönməsinin qarşısını alır.
Çekvalflər digər klapan növləri kimi əl ilə idarəetmə kolu, aktuator və ya xarici enerji tələb etmir. Açılıb-qapanma prosesi tamamilə avtomatik həyata keçirilir.
Əsas Çekvalf Çeşidləri Nələrdir?
Tətbiq olunacaq sistemin tələblərinə (axışqanın növü, işləmə üsulu, quraşdırma istiqaməti, maksimum təzyiq, əlaqə növü, temperatur və qapanma sürəti) uyğun olaraq müxtəlif çekvalf çeşidləri mövcuddur.
Ən çox istifadə olunan çekvalf növləri aşağıdakılardır:
- Çalpara (Laylı) Çekvalf (Swing Check Valve)
- Wafer Çekvalf (Wafer Check Valve)
- Yaylı Çekvalf (Spring Loaded Check Valve)
- Tiltinq (Əyilən Diskli) Çekvalf (Tilting Disc Check Valve)
- Toplu Çekvalf (Ball Check Valve)
- Disko (Lift Tipi) Çekvalf (Lift Check Valve)
- Dual (Cüt Diskli) Çekvalf (Dual Plate Check Valve)
Bu çekvalf çeşidləri forma və ölçülərinə görə fərqlənsələr də, əsas istifadə məqsədləri eynidir: əks axının qarşısını almaq.
İşləmə Mexanizminin Əsas Detalları
Ayırma Təzyiqi (Cracking Pressure)
Bir çekvalfin düzgün işləməyə başlaması üçün giriş və çıxış arasında müəyyən bir minimum təzyiq fərqi olmalıdır. Klapanın açılmasına səbəb olan bu ən aşağı təzyiq Ayırma Təzyiqi (Cracking Pressure) adlanır. Bu tələb olunan minimum təzyiq, klapanın ölçüsünə və dizaynına görə dəyişir. Klapan seçilərkən sistemin bu təzyiqi təmin edə biləcəyinə xüsusi diqqət yetirilməlidir.
Quraşdırma İstiqaməti
Çekvalflər tək istiqamətli işləyən klapanlar olduğu üçün onların boru kəmərinə düzgün istiqamətdə quraşdırılması həyati əhəmiyyət daşıyır. Əks istiqamətdə quraşdırılma zamanı axış dayanır, təzyiq yığılması baş verir və bu da sistemin digər avadanlıqlarına zərər verə bilər. Hər çekvalfin üzərində axış istiqamətini göstərən bir işarə (ox) mövcuddur.
Çekvalf Seçimində Diqqət Edilməli Əsas Kriteriyalar
Sisteminiz üçün ən uyğun çekvalfi seçmək üçün bir sıra kritik məqamlara diqqət yetirilməlidir. Aşağıda bu əsas meyarları tapa bilərsiniz:
- Bağlantı növü: Flanşlı, dişli, yivli və s.
- Maksimum iş təzyiqi və ən aşağı ayırma təzyiqi (Cracking Pressure)
- Quraşdırma istiqaməti: Üfüqi və ya şaquli
- Ölçü və diametr
- Material uyğunluğu: Axışqanla (maye, qaz) reaksiyaya girməməsi
- Daxili və xarici temperatur şərtləri
- Təmir və baxım üçün asan giriş imkanı
Çekvalf Qiymətləri Necə Müəyyən Olunur?
Çekvalf qiymətləri istehsal materialı (polad, çuqun, bürünc və s.), klapanın ölçüsü, tətbiq sahəsinə görə çeşidi, qapanma mexanizmi və təzyiq sinfi kimi bir çox amillərdən asılıdır.
Çekvalf qiymətləri haqqında ətraflı məlumat almaq və ya məhsul çeşidlərimizlə tanış olmaq üçün zəhmət olmasa Əks Klapan səhifəsinə baxın və ya bizimlə əlaqə saxlayın.